Framside Vang Historielag

Årsmelding for Vang historielag 2009
Årsmøtet i 2009 vart halde på biblioteket fredag 13. mars. 21 personar var til stades.
Styret har i meldingsåret vori samansett av:
Harald Olav Jevne - leiar
Inger Sørum - skrivar
Randi Holien - kasserar
Jan Sparstad - styremedlem
Ove Bunde - styremedlem
Varamedlemar til styret: Andris Kvam og Berit Oldre
Revisorar: Aslaug Gjevre og Frank T. Jacobsen
Valnemnd: Katharina Sparstad (leiar), Johannes Kasa og Sigfred Hovda.

Årsmøtet vedtok:
Uendra kontingent (kr. 50,- for einskildmedlemar, kr. 75,- for familie)
Etter sjølve årsmøtet var det kulturelle innslag, først med Nils Rogn som synte lysbildeserien 'Valdres før og no”. Deretter kåserte Sigfred Hovda om presten og vitskapsmannen Johannes
Belsheim frå Vang.
Aktiviteten i styret
Styret har hatt 5 møte i meldingsåret. Saker som har vore handsama og arbeidd med er
planlegging av diverse sosiale aktivitetar for medlemar og andre, planlegging av årsmøtet i
Valdres Historielag, bokutgjeving 2009, digitalisering av det historiske bildearkivet i
kommunen og planlegging av fotoutstilling i biblioteket våren 2010 (Stølsliv og slåttearbeid i
Vang i gamle dagar), med bilder henta frå bildearkivet. Styret har fått i stand eit godt
samarbeid med bibliotekar Åsta Brenna, som har kunnskap om både digitalisering og korleis
ein skal handsame gamle bilete for å skape tilfredsstillande utstillingsobjekt av dei.
Arbeid med utsending av informasjon og giroar for betaling av kontingent samt krattrydding
på Vangsneshaugen har òg ført saman styret eit par kveldar.
Leiaren og tre av styremedlemane deltok på årsmøtet i Valdres Historielag.
Kva fekk historielaget utretta i 2009?
☺ Løgnt o’ løgle - det einaste i sitt slag i 2009 vart arrangert på biblioteket 22. april.
☺ Vårtur / kveldstur etter Nørsvinsfjore og innom gamle tufter, bu- og husmannsplassar den
27. mai med Sigfred som kjentmann og turleiar. 30. deltakarar.
☺ Vang historielag var vertskap for årsmøtet i Valdres Historielag den 6. juni.
Årsmøtedeltakarane og alle andre interesserte vart ynskja velkomen til ei minnerik
oppleving på Lerhol, der både Knut d.e. og Knut d.y. (Lerhol) heldt føredrag ute i
gardstunet. Forsamlinga fekk høyre om Riddarstøga, om slekt og slekters gang på garden
Lerhol og om historiske funn i gravhaugar i området. Traktering av flatbrød og kurv laga
av killingkjøt frå garden høyrde også med, likeeins omvisning i Riddarstøga.
Turen gjekk vidare til Vennis og Leinekvernene, der Jan Sparstad orienterte om det
dramatiske storskredet i 1860 og om kvernene.
Vel framme i Øye, i det nyrestaurerte kjerrehuset hjå Randi og Endre Holien ynskte Randi årsmøtelyden velkomen og fortalde stolt og glad om gard, grunn, slekt og prosjekt
kjerrehusrestaurering. Deilig heimelaga rømmegraut og spekemat vart servert, og årsmøtet
vart avvikla på tradisjonelt vis i heilt spesielle og flotte omgjevnader ein vakker og varm
førsumardag.
☺ Markering av 100-årsdag for Johannes Belsheim sin død fann stad laurdag 29. august på
Vangsneshaugen og i Thorpe skulehus etterpå. Rundt 30 personar møtte fram for å sjå
minnesteinen av Johannes Belsheim, høyre Sigfred kåsere om den kjende og kloke
vangsgjeldingen som døydde 15. juli 1909, kose seg med kaffe og vafler og lytte til Jørgen
Andrisson Kvam på fele, ordførar Knut Haalien og til Ivar Aars, som også hadde teke med
nokre av bøkene Johannes Belsheim skreiv. Nokre av deltakarene besøkte
husmannsplasen ” Kvemishaugen” etter samlinga på Thorpe.
☺ Hausttur, søndag 30. august til det gamle stølslaget Belgen om lag 3,5 km lang vandring
frå parkeringsplassen ved Grindatjednet. Frank Jacobsen var guide. Han synte fram fleire
dyregraver og tufter etter tidlegare støling, m.a. imponerande høge murar under store
bygningar. Stølsdrifta i Belgen var avslutta på 1930-talet, men på Øygardstølen stod dei
gamle murane, og selet var bygd opp att med dette utgangspunktet kring 1995. Ingunn og
Øystein baud på deilig betasuppe, kaffe og kaker. 11 personar deltok.
☺ Bokutgjeving - også i 2009! Farsarven - Gårds- og bygdehistorie fra Vang i Valdres vart
trykt på Valdres Trykkeri og utgjeven først i november. Etterkomar etter forfattarane,
Harald Bøe tok på seg å organisere dør-til-dør-sal ved hjelp av ungdomar i ei skuleklasse
på VBU. Boka vart trykt i eit opplag på 500 eksemplar.
Vardevandring
663 personar skreiv seg inn i boka på Hugakollen i 2009.
Godtgjersle til styret
I staden for honorar valde styret også i 2009 å ta ein felles middag på Filefjellstuene saman
med æresmedlem og heimesideansvarleg samt følgje til alle. Denne trivelege samankomsten
fann stad på Luciadagen.
Medlemstal
Pr. 31.12.2009 hadde Vang historielag 101 medlemar.
Innbetalt kontingent i 2009 var kr. 4 225.-
Økonomi
Pr. 31.12.2009 hadde Vang historielag kr. 158.196,54 på konto.
Vang i Valdres, den 8. mars 2010
Styret

Årsmelding 2008 foreligger i pdf-format, ikke importert

Årsmelding Vang historielag 2007

(meldingsåret 1.3.2007 - 11.3.2008)
Årsmøtet i 2007 vart halde på Klokkarhaugen 1. mars. 13 av laget sine medlemar var til
stades.
Styret har i meldingsåret vori samansett av:
Harald Olav Jevne - kasserar
Ove Bunde - skrivar
Randi Holien - styremedlem
Jan Sparstad - styremedlem
Inger Sørum - styremedlem
Styret har fungert utan leiar dette året.
Varamedlemar til styret har vori:
Andris Kvam og Berit Oldre
Årsmøtet valde Aslaug Gjevre og Frank Jacobsen til revisorar.
Valnemnd har vori:
Katharina Sparstad
Nils Rogn
Kirsten Kvam
Satsane for årspengar til Vang historielag for 2007 vart ikkje endra frå året før, dvs. kr. 50 for
einskildpersonar, kr. 75 for familie.
Årsmøtet vedtok å honorere den som innehar leiarvervet med kr. 2 000 og kasseraren med kr.
1 000 i året.
Styreaktiviteten
Styret har hatt 6 møte i meldingsåret. Saker som har vori handsama og arbeidd med er
minnesmerkemarkeringa av Knut Hermundstad, Løngt o’ løgle-kveldar, turar, flytting eller
ikkje flytting av minnestøtta av Johannes Belsheim på Vangsnes, finansiering og organisering
av bokutgjeving, presentasjon av ”Boke um Ryføss”, planlegging av ”dugnad for
skolehusene”, planlegging av utstilling / markensdag i Thorpe skulehus i 2008 samt ymse
relevant laust og fast av historisk og dagsaktuell verdi.
Knut Hermundstad heidra
9. mars arrangerte Vang historielag ”fest” for folkeminnegranskaren Knut Hermundstad. Vel
50 personar møtte fram denne fredagskvelden på Vang Folkebibliotek. Den næraste familien
til Hermundstad var spesielt invitert, og svært gledeleg var det at dottera Ingebjørg Riiser frå
Larvik, hennar tre døtre Kari, Berit og Liv frå Oslo og Fresvik i Sogn samt Knut Hermundstad
Østmoe frå Skedsmokorset med kone og to unge søner kom. Knut Hermundstad Østmoe er
son av Kjellaug. Ingen av døtrene Kjellaug Hermundstad Østmoe og Arnlaug Hermundstad
Aukrust (båe busett i Oslo) hadde helse til å kome på markeringa.
Det var ei stor ære for Ingebjørg å få avduke minnesmerket, eit portrett av faren i glas og
ramme, meisterleg godt teikna av 21 år gamle Marit Ødegården frå Vang.
2
Sigfred Hovda heldt eit framifrå godt og levande kåseri om barne- og ungdomsåra til
Hermundstad, om hardt arbeid og tøffe tak for eldstemann i ein syskenflokk på 6 i Øye kring
århundreskiftet 1800 - 1900. Sigfred skildra livet til Hermundstad så levande at publikum
kunne sjå for seg og høyre guten, mannen og personlegdomen Knut Hermundstad etterkvart
som han målmedviten, myndig og stilt arbeidde seg fram til både å greie kvardagslege
bragder, ta lærarutdanning og virke i lærargjerningar der han sette djupe spor etter seg.
Etter ei god matøkt med lefse, rakfisk, heimebrygga øl, heimebaka kringle, kaffe og te, gav
Ivar Aars eit oversyn over bok-, skrift- og artikkelproduksjonen til Knut Hermundstad, også
det svært interessant. Ingar Ranheim avrunda kvelden med å fortelje om Hermundstad sitt
virke i nasjonal samanheng, og om kor avgjerande Knut Hermundstad sin innsats var for å
redde Valdres Folkemuseum og leggje grunnlaget for den institusjonen museet er i dag.
Som takk for interessante, gode og glødande føredrag fekk kvar av dei tre kåsørane ei korg
med friske blomster. Marit Ødegården fekk ei flott sølje laga av Inger Norunn Solhaug som
takk for sitt gode teiknearbeid.
”Når det regnar på presten, så dryp det på klokkaren”, seier eit ordtak: Knut Hermundstad
fekk sin velfortente heider, og Vang historielag hausta lovord og ros for eit godt gjennomført
arrangement.
Løngt o’ løgle
vart arrangert fredag 15. juni i Sørre Kvam. Særskild invitert var Åge Hovengen, og han
hadde mange gode historier å fortelje m.a. frå si tid på tinget. 25 personar var samla i støga i
gamle gardshuset. Kirsten og hennar gode hjelparar serverte kvikako med rømme og syltetøy,
kaffe og te.
Fredag 23. november vart det Løngt o’ løgle på Øye skule. Der var 21 forteljarviljuge og
lattermilde personar samla til ein triveleg kveld. Heimebaka kaker, kaffe og te vart servert.
Båe Løngt o’ løglekveldane har vori leia av Sigfred Hovda.
Busstur til Bagnsbergat’n
var planlagt til sundag 15. juli. Turen vart avlyst fordi vegen opp til Bagnsbergat’n frå Bagn
var graven ut etter det kraftige regnveret som nettopp hadde vori. 6 personar hadde meldt seg
på tur

Hausttur
var planlagt til Hødntinden i Øye sundag den 2. september. 6 personar (inkludert turleiaren
Sigfred) møtte opp på parkeringsplassen ved Tyin. Grunna delvis sterk vind og utrygt for
regn, valde turfølgjet å køyre på Rødalen og gå opp til stølsbue som Andris på Kjerstein
restaurerte ferdig sist på 80-talet. Dette vart ein fin og triveleg tur, med rast i solveggen og
utsyn over Hugakøllen, Vangsmjøse, Vennis m.m.
Ny bokutgjeving
Sigfred Hovda presenterte ”Boke um Ryføss” på eit arrangement historielaget hadde på
Fossevang i Ryfoss onsdag 7. november. Godt og vel 60 interesserte møtte fram for å høyre
Sigfred fortelje om bokprosjektet og lese litt frå boka si. Dei fleste nytta også høvet til å kjøpe
både ei og fleire bøker signert av forfattaren denne kvelden.
3
”Boke um Ryføss” vart trykt opp i ca. 600 eksemplar. Interessa for boka synte seg å verte
enorm, og så å seie alle bøkene var utselde til jul. Historielaget tilbaud 9. klassa på VBU å
selje boka i Vang samt i Lomen og på vestsida av Ryfoss mot at dei fekk 10 % av
salssummen, dvs. 25 kroner pr. selde bok. Dette utgjorde kr. 7 300,-.
Det høyrer med til historia at 9. klassa gladeleg gjorde denne jobben ettersom dei sparer
pengar til ein Spania-tur til hausten 2008.
Joker’n i Ryfoss har òg hatt boka for sal, og om lag 120 bøker har vorti selde derifrå.
Vang kommune støtta historielaget med kr. 30 000 til trykking av ”Boke um Ryføss”.
Ettersom denne bokutgjevinga vart ein formidabel suksess og ”Boke um Ryføss” ein
bestseljar i øvre Valdres, vedtok styret i samråd med forfattaren å få trykt opp att 300 bøker til
på nyåret.
Valdres trykkeri var noko rause, ettersom det kom omtrent 100 bøker attpå båe gongane dei
trykte ”Boke um Ryføss”. Det er såleis gjeve ut om lag 1000 eksemplar av boka.
Vardevandring - Hugakøllin
570 namn er innskrevne i boka i perioden 9. juni til 14. oktober 2007.
På styremøtet 7. november vart Wenche Fagge frå Vestre Slidre trekt ut som den heldige
vinnar av Hugakøllpremien 2007, ”Boke um Ryføss”.
Medlemstal
Pr. 31.12.2007 har Vang historielag 89 medlemar.
Innbetalt kontingent til laget utgjer kr. 3 650,- for 2007.
Økonomi
Pr. 31.12.200 hadde Vang historielag kr. 153 954,- på konto i Vang Sparebank og kr. 36,- i
kontantar / kasse.
Vang i Valdres, 11. mars 2008
en.

Årsmelding for meldingsåret 6.3.2006 - 1.3.2007

Årsmøtet i 2006 vart halde i Sørre Hemsing måndag 6. mars. 13 av laget sine medlemar var til stades.

Styret har i meldingsåret vori samansett av:
Inger Sørum - leiar
Harald Olav Jevne - kasserar
Ove Bunde - skrivar
Randi Holien - styremedlem
Jan Sparstad - styremedlem

Varamedlemar til styret har vori:
Andris Kvam og Berit Oldre

Årsmøtet valde Aslaug Gjevre og Frank Jacobsen til revisorar.

Valnemnd har vori:
Katharina Sparstad
Nils Rogn
Kirsten Kvam

Satsane for årspengar til Vang historielag for 2006 vart ikkje endra frå året før, dvs. kr. 50 for einskildpersonar, kr. 75 for familie.

Årsmøtet vedtok å honorere den som innehar leiarvervet med kr. 2 000 og kasseraren med kr. 1 000 i året.

Styreaktiviteten
Styret har hatt 4 møte i perioden (20. april, 25. april, 9. november, 23. januar). Saman med giro for kontingent 2006 delte styret ut eit ark med informasjon om Vang historielag, om planar for året og historielaget si heimeside på internett. Sendinga vart lagt i rundt 250 postkassar i Vang sist i april.

Å få laga eit minnesmerke etter Knut Hermundstad samt skipe til ei tilstelning (markering) i samband med avdukinga av dette har vori den raude tråden i styrearbeidet dette året. Ei vekes tid etter årsmøtet i 2007 skal dette skje, på Vang Folkebibliotek. Den næraste familien til Knut Hermundstad er spesielt invitert, likeeins ein representant frå Norsk Folkeminnelag, leiar i Valdres Bygdebok - Ivar Aars, Vang kommune v kultursjef Jon Eggen, leiar i Valdres Historielag - Marit Bakken, leiarane i alle historielaga i Valdres, kunstnaren Marit Ødegården samt dei som skal bidra med program for kvelden.

Slåttedag
I samarbeid med husflidslaget og pensjonistlaget vart det m.a. slåttedag i Sørre Kvam den 26. august. Der møtte folk med ljå og fekk prøve kunsten å slå med - og å kvesse denne tradisjonsberaren av ein slåttereidskap.

Løgnt o' løgle
9. juni var over 40 personar samla til Løgnt o' løgle på Øylo Gjestgiveri. Det var eit oppmøte langt over kva som var forventa. Forutan at mange bidrog med historieforteljing, framførte Bjørg Berge fleire låttar på langeleik som ho knytte gode historier til.

Neste Løgnt o' løgle var i Sørre Hemsing 29. november, og her deltok 22 personar. Også her vart det fortald mange artige og gode historier.

Den alltid like positive, hjelpsame, imøtekomande, idèrike, mangfaldige og kunnskapsrike Sigfred har styra ordet og fått folket i tale på desse tilstelningane. Historielaget har enormt mykje å takke den gode Sigfred for!

...og alt som ikkje gjekk etter planen
På årsmøtet i 2006 la styret fram ein ambisiøs arbeidsplan for året, ein plan årsmøtet slutta seg til. Eit arrangement med føredrag av arkeolog Axel Mjærum om historiske utgravingar på Filefjell vart det ikkje noko av ettersom førdragshaldaren ikkje kunne kome. - Og haustturen dette året gjekk "i vasken". Den skulle gå til Hødntinden, men berre dagane gjekk… Nei, det er ikkje godt å strekke til, sjølv for styret i historielaget.
Oppdatering av historielaget si heimeside på internett er også eit forsømt - og rett og slett gløymt kapittel delar av dette året, diverre.
For eit år sidan arbeidde styret med planar om å få trykt opp att bøkene til Knut Hermundstad, men fann ut at dei allereie var tilgjengelege. Difor vart dette lagt på is, men det er framleis å vone at t.d. Norsk Folkeminnelag vil ta tak i dette og få gjeve ut bøkene skikkeleg innbundne med stive permar.

Vardevandring - Hugakøllin
747 namn er innskrevne i boka i sumar, derav ca. 114 utlendingar.

Medlemstal
Pr. 31.12.2006 har Vang historielag 99 medlemar.
Innbetalt kontingent til laget utgjer kr. 4 100 for 2006.

Økonomi
Pr. 31.12.2006 hadde Vang historielag kr. 61 896,43 på konto i Vang Sparebank.

Bakkin, den 1. mars 2007

Styret

Vang Historielag, årsmelding for 2003.

Det har vore liten aktivtet det siste året noko som skuldast ein slapp formann. Desse har vore i styret siste året: Formann Trygve Berge, styremedlemer: Jørand O Lunde, Harald Olav Jevne, Ove Bunde og Jan Sparstad.

Vi greidde ikkje å samle heile styret slik at vi fekk: valgt resten , så formannen har fungert som kasserer, og Jørand har vore skrivar . Vi har hatt tre styremøter. Det vart kjøpt ny bok til Hugakollen, og formannen var oppe med den . Vi var med i den historiske vandringa til Hugastølen, det var ein fin tur Valdres Historielag hadde års møtet sitt i Søre Kvam, og Vang var vertskap og betalte serveringen, og Jørand var der og tok mot årsmøtedeltakarane.

Før jul var formannen bedd om å kome til Fagernes på bok-kveld for å fortelja om Gamalt Fraa Vang .

Bokhandelen har fått 15 bøker for salg.

Det vart lagt ut bank giroar i postkassene til medlemer og andre , vi fekk nokre nye.

Laget har 69 medlemer som har betalt tilsaman kr: 4550, Boka har seld bra, det er seld for ca 70000 kr, vi har også gitt bort nokre til slektningar etter Boye Kattvold. Laget hadde ved årsskiftet ei behaldning i banken på kr: 46,676,57 og har dermed auka formuen frå kr:24874. Laget har derfor ikkje søkt om støtte i år, men kan komme attende seinare dersom noko skulle dukke opp. Haust-turen vart litt annleis i år , vi brukte pengar på ein tur til Frønningen, vi var 30 stk i 2 minibussar, det var den l0 august. Vi vil gjeme ha forslag til tur til hausten, og ellers andre forslag til ting vi kan drive med.

ÅRSMELDING 2001

Årsmøtet var 2. mai 2001 på biblioteket i VBU. Laget hadde dette året 104 medlemmer.

Styre har vert:
Katharina Sparstad, Formann
Trygve Berge, Kasserer
Jørand Lunde, Skriver
Nils Rogn, Styremedlem
Ola K. Skjefte, Styremedlem

Karl Åstad, Varamedlem
Andris J. Kvam, Varamedlem
Harald Olav Jevne, Varamedlem
Berit Oldre, Varamedlem

Bjørg Lerhol Valgnemd, leder
Frank Tommy Jacobsen, Valgnemd
Andris Veflen, Valgnemd

Ola Gjevre, Revisor

- Sigfred Hovda har trekt seg frå ledervervet. Han har vert formann siden 1996. Dessuten har han vert varaformann og styremedlem i en årrekke. Sigfred har vert en stor ressurs for laget, og er bedre kjent med lokalhistorien enn de fleste. Vi håper han fortsatt vil være med oss selv om han ikke er formann.
- Turhåndboka ble lagt ut for salg før jul 2001. Boka ble lansert på en kulturkveld arrangert av kulturkontoret, der Bjørn Skøre leste stykker fra boka og Thor Østbye viste lysbilder. Samme kvelden fikk Sigfred Hovda Vang Sparebankgruppers hederspris 2001. Til mange av turene har Sigfred skrevet fortellinger og historikk knytta til plasser som er beskrevet i boka.
- Turboka for vardevandrere har vært på plass på Hugakollen fra mai til oktober. 541 har skrevet seg inn i 2001. Boka blir lagt ut og henta i samarbeid med idrettslaget.
- Den historiske vårvandringa som skjer i samarbeid med kulturstyret, starta på Sparstadsanden, fulgte restene etter den gamle Fjordvegen, og endte opp ved bekkekvenene ved Leineåne. Jan Sparstad fortalte om "slaget" på Sparstadsanden, der 4 menn mistet livet for noen hundre år siden, og om kirkelaftet på Kyrkjevollen på Sparstad. Kanskje har det stått ei kirke her en gang? Neste stopp var ved gravhaugen og smia på Lundehammaren på Hamre. På Hamre er det gjort noen av de eldste gravfunn fra jernalderen i Valdres. - Vi fikk også se innom Tingstøga på Hamre, som trolig er fra 1600-tallet. I Tingstøga er det oppbevart mange små og store ting fra eldre tid. Vi var over 70 stykker, så det ble litt venting på gamle tunet på Nerre Hamre. Etter litt gjerdeklyving og hopping fra stein til stein i fjæra ble det rast ved det som mange kaller "Tingplassen" ved Leinesanden. Sagnet sier at det var her Olav den hellige holdt tinget sitt da han fòr gjennom Valdres i 1023. Til slutt ruslet vi bort til bekkekvernene som var i full sving for anledningen.
- Høstvandringa gikk fra Bergseng til Klybbersteinsberget i Rauddalen. Med på turen var ordfører Knut Haalien som "guide" og Rigmor Solem med to kløvhester. Vi fulgte den gamle buferdsvegen oppover til Hovdestølen der Knut Haalien har støl. Her tok vi en velfortjent kaffepause med ekte bålkaffe. Derfra gikk vi i kryss og krok ned til Klybbersteinsberget. Det var godt vi hadde små, fjellvante hester som klarte seg godt ned de bratte skrentene. De eldste spora etter steinbruddet er nok borte, men flere tufter av ulik alder vitner om drift over lengre tid. Bua "Trollbu" til arbeidsfolket står ennå, og fremdeles ligger skinnene inn til bruddet der. Vegen ned fra steinbruddet til Rauddalen var godt opparbeida og lett framkommelig.
På denne turen fikk vi med oss både litt om buferdsvegen over fjellet, stølsliv i Rauddalen, bergverksdrift og kløvjing i fjellet.
- Arbeidet med opptrykk boka "Gamalt frå Vang" av Bøye Katevoll går sin gang. Sigfred Hovda har tatt på seg den videre gjennomføringa. Boka er planlagt å komme ut på førjulsvinteren 2002.
- Vang historielag har oppretta ei Internettside. Målet er at medlemmene lettere skal få greie på aktivitetene i laget, og selv bruke sidene aktivt. Sida skal fungere som en nettavis. Den skal inneholde fakta om laget, aktivitetskalender, prosjekter, litteraturliste, liste over private samlinger, avisartikler m.m. Det er også mulig å komme med innspill til ting/tema du ønsker å ha på hjemmesida. Adressa er http://home.no.net/vanghist/. Sida er utforma av Nils Leine.
Vang historielag fikk kr 1000,- av kulturutvalget til utforming av hjemmesida.

Formann
Katharina Sparstad

Vedtatt på årsmøte 15.04.2002